Naruszenie dóbr osobistych – czym jest i jak można się chronić?

W czasach, w których zjawisko internetowego hejtu jest coraz bardziej powszechne, coraz częściej słyszymy o naruszeniu dóbr osobistych. Nie powinniśmy jednak ograniczać naruszenia dóbr osobistych tylko do tego problemu, ponieważ ochrona dóbr osobistych ma znacznie szerszy charakter.

Przepisy prawa nie dają nam zamkniętej listy dóbr osobistych ani jednoznacznej definicji tego pojęcia. Art. 23 kodeksu cywilnego wskazuje jako przykładowe dobra osobiste zdrowie, wolność, cześć, swobodę sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnicę korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukową, artystyczną, wynalazczą i racjonalizatorską. Katalog ten jest otwarty – oznacza to, że również inne wartości związane z godnością człowieka mogą korzystać z ochrony prawnej. W orzecznictwie sądów przyjmuje się, że dobrami osobistymi są powszechnie uznane wartości niemajątkowe związane ściśle z osobą człowieka.

Znając prawne znaczenie pojęcia dóbr osobistych możemy intuicyjnie wskazać, na czym polega ich naruszenie. Należy jednak pamiętać o jednym ważnym aspekcie, mianowicie aby można było mówić o naruszeniu dobra osobistego zagrożenie albo naruszenie dobra musi być bezprawne. Bezprawność oznacza sprzeczność z prawem lub zasadami współżycia społecznego. Oceniając konkretne zachowania pod kątem naruszenia dóbr osobistych powinniśmy odwoływać się do obiektywnej perspektywy (osoby postronnej i racjonalnej).

Zobacz również wpis dotyczący prawa własności intelektualnej.

Do naruszenia dochodzi wtedy, gdy czyjeś zachowanie obiektywnie zagraża lub godzi w chronione dobro, np. poprzez:

– rozpowszechnianie nieprawdziwych informacji,

– obraźliwe wpisy w Internecie,

– bezprawne wykorzystanie wizerunku,

– ujawnienie poufnych danych.

Kodeks cywilny przewiduje kilka rodzajów roszczeń:

1. Roszczenie o zaniechanie naruszeń – żądanie, aby sprawca przestał dopuszczać się naruszeń – np. zaprzestał publikowania wizerunku;

2. Roszczenie o usunięcie skutków naruszenia – może ono polegać np. na publikacji oświadczenia czy przeprosin. Treść i forma powinny być adekwatne do rodzaju naruszenia i jego skali;

3. Zadośćuczynienie pieniężne - ma rekompensować krzywdę niemajątkową takie jak np. utrata dobrego imienia czy poczucia bezpieczeństwa;

4. Odszkodowanie za szkodę majątkową - jeśli naruszenie spowodowało realną stratę finansową poszkodowany może żądać pokrycia szkody;

5. Zapłata sumy pieniężnej na cel społeczny - alternatywa dla zadośćuczynienia – środki mogą zostać przekazane np. na organizację pożytku publicznego.

Od czego zacząć, jeśli stwierdzimy naruszenie naszego dobra osobistego? Pierwszym krokiem powinno być wezwanie osoby dopuszczającej się naruszeń do ich zaprzestania i usunięcia ich skutków. Jeśli oczekujemy stosowanego zadośćuczynienia, takie żądanie również powinniśmy zawrzeć w piśmie.

Co, jeśli przedsądowe wezwanie nie odniesie skutku? Możemy wtedy skierować sprawę na drogę postępowania sądowego. Sprawy o naruszenie dóbr osobistych należy kierować do sądu okręgowego. Pozew powinien zawierać wskazanie sprawcy naruszenia, opis roszczeń oraz materiał dowodowy, który potwierdzi, że nasze dobro osobiste zostało naruszone. W praktyce nie są to sprawy proste i wymagają rzetelnego przygotowania.

Pomagam klientom w dochodzeniu roszczeń w związku z naruszeniem dóbr osobistych, zarówno na etapie przedsądowym, jak i postępowania sądowego. Jeśli masz wątpliwości jak przygotować się do sprawy lub zastanawiasz się, jak dobrze przygotować materiał dowodowy w swojej sprawie, zapraszam do kontaktu telefonicznego: +48 695-703-504 lub mailowego: kancelaria@skubiszynska.pl.