Umowa dzierżawy gruntu pod farmy fotowoltaiczne

Umowa dzierżawy gruntu pod farmy fotowoltaiczne

Fotowoltaika to temat niezwykle popularny w ostatnich miesiącach. W związku z dynamicznymi zmianami w prawie z jednej strony rośnie zainteresowanie montażem instalacji fotowoltaicznych, ale również wzrasta zainteresowanie inwestorów dzierżawą ziemi pod budowę farm fotowoltaicznych.

Coraz więcej właścicieli gruntów otrzymuje propozycję zawarcia umowy dzierżawy gruntu pod elektrownię fotowoltaiczną, kuszeni perspektywą pewnego wynagrodzenia przez kilkadziesiąt lat. Na co zwrócić uwagę w umowie na dzierżawę gruntu? Jak właściciel ziemi może zabezpieczyć swoje interesy w umowie? Odpowiedzi na powyższe pytania znajdują się w poniżej. Poniższy artykuł zawiera 8 najważniejszych aspektów na które powinieneś zwrócić uwagę przy podpisywaniu umowy na dzierżawy gruntu pod fotowoltaike.

Spis treści:

  1. Umowa dzierżawy - czym właściwie jest?
  2. Jaka działka pod farmę fotowoltaiczną?
  3. Konsekwencje zawarcia umowy dzierżawy pod farmę fotowoltaiczną
  4. Czynsz dzierżawny – na co zwrócić uwagę?
  5. Waloryzacja czynszu – dlaczego klauzula waloryzacyjna jest tak istotna?
  6. Ograniczenia wynikające z umowy dzierżawy gruntu pod farmę fotowoltaiczną
  7. Demontaż farmy fotowoltaicznej
  8. Problemy występujące w umowach dzierżawy.
  9. Podsumowanie jak zabezpieczyć swoje interesy w umowie dzierżawy gruntu pod farmę fotowoltaiczną?
  10. 5 kroków przed podpisaniem umowy z inwestorem
  11. Izby Rolnicze przestrzegają przed pochopnym zawieraniem umów dzierżawy 
  12. Umowa dzierżawy gruntu pod fotowoltaikę – wzór
  13. Dlaczego umowa dzierżawy na 29 lat?
  14. Dzierżawa ziemi pod fotowoltaikę - podsumowanie
  15. Współpraca przy audycie umowy dzierżawy gruntu pod fotowoltaikę

1. Umowa dzierżawy – czym właściwie jest?

Zasady dzierżawy zostały uregulowane w kodeksie cywilnym. Zgodnie z art. 693 ust. 1 kodeksu cywilnego, przez umowę dzierżawy wydzierżawiający zobowiązuje się oddać dzierżawcy rzecz do używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a dzierżawca zobowiązuje się płacić wydzierżawiającemu umówiony czynsz. W przypadku umów dotyczących gruntu pod farmę fotowoltaiczną właściciel gruntu (wydzierżawiający) na podstawie umowy oddaje swoją ziemię inwestorowi (dzierżawcy) celem wzniesienia na niej elektrowni fotowoltaicznej, z której inwestor będzie przez wiele lat czerpał korzyści. Oznacza to, że właściciel przez okres obowiązywania umowy nie będzie uprawniony do korzystania ze swojej ziemi, a inwestor będzie zobowiązany do zapłaty ustalonego czynszu dzierżawnego.

2. Jaka działka pod farmę fotowoltaiczną?

Wiele osób zastanawia się, czy ich ziemia nadaje się na budowę farmy fotowoltaicznej. W interesie inwestora będzie dokładne zbadanie potencjału danego gruntu. Jakie działki są najbardziej atrakcyjne na potencjalnych dzierżawców?

Podstawowym kryterium jest powierzchnia gruntu. Działki poniżej 1 hektara nie są brane pod uwagę przy budowie farm fotowoltaicznych. Istotnym czynnikiem oceny przydatności gruntu pod kątem wzniesienia farmy fotowoltaicznej jest stopień jego zasłonięcia przez okoliczne drzewa czy budynki. Im więcej czynników ograniczających dopływ światła słonecznego, tym mniejsza atrakcyjność terenu dla inwestora. Nie bez znaczenia jest również klasa gruntu. Pod budowę farm fotowoltaicznych przeznacza się przede wszystkim grunty o niskiej klasie tj. grunty klas IV, V i VI.

3. Konsekwencje zawarcia umowy dzierżawy pod farmę fotowoltaiczną

Decydując się na zawarcie umowy dzierżawy pod farmę fotowoltaiczną musimy pamiętać, że jest zobowiązanie na blisko 30 lat, a inwestorzy dbają o to, by utrudnić właścicielowi gruntu rozwiązanie umowy przed czasem.

Przedstawiane przez potencjalnych dzierżawców projekty umów zakładają w większości przypadków 29-letni okres trwania umowy. W większości przypadków, możliwości wypowiedzenia takiej umowy przed czasem przez właściciela gruntu są bardzo mocno ograniczone. Umowy dzierżawy gruntu pod fotowoltaikę są zawierane na piśmie, najczęściej z datą pewną. Zawarcie umowy z datą pewną (data pewna potwierdzona jest przez notariusza) dodatkowo zabezpiecza trwałość umowy. Przed podpisaniem umowy musimy zatem mieć świadomość, że jej konsekwencje będą długofalowe a zmiana decyzji może okazać się niemożliwa.

Z uwagi na bardzo wysokie koszty budowy farm fotowoltaicznych, inwestorzy maksymalnie zabezpieczają swoje interesy, nierzadko kosztem właściciela gruntu. Pamiętaj, żeby przed podpisaniem umowy dokładnie przeanalizować treść umowy. Jeśli jakikolwiek zapis jest dla Ciebie niezrozumiały lub budzi Twoje wątpliwości koniecznie skonsultuj to z prawnikiem. W przeciwnym razie, umowa dzierżawy gruntu pod fotowoltaikę może przysporzyć więcej problemów i strat niż korzyści.

4. Czynsz dzierżawny – na co zwrócić uwagę?

Cena Netto czy brutto?

Sprawa wydaje się oczywista, jednak nie zawsze ustane obietnice dzierżawcy znajdują odzwierciedlenie w treści umowy. Sprawdź, czy ustalona w negocjacjach stawka netto nie stała się w umowie stawką brutto.

Od kiedy płatny czynsz za dzierżawę?

Może wydawać się to zaskakujące, ale w 90% analizowanych przeze mnie umów, wydzierżawiający w chwili podpisania umowy nie zna terminu, od którego będzie otrzymywał czynsz. Bardzo często, dzierżawcy zapewniają sobie 5-letni okres, w którym mają swobodny dostęp do gruntu, a wydzierżawiający nie otrzymuje z tego tytułu ani złotówki. Jak to możliwe? Inwestorzy uzależniają płatność czynszu od rozpoczęcia budowy farmy. Tymczasem procedury związane z uzyskaniem pozwoleń na budowę i faktycznym rozpoczęciem prac potrafią trwać latami.

Czynsz płatny z góry czy z dołu?

W zależności od tego, jaki zapis znajduje się w umowie, wydzierżawiający może otrzymywać czynsz na początku okresu rozliczeniowego (z góry), lub po jego zakończeniu (z dołu). Warto dodać zapis, który jest dla nas wygodny.

5. Waloryzacja czynszu – dlaczego klauzula waloryzacyjna jest tak istotna?

Jak wspomniałam wcześniej, umowa dzierżawy gruntu pod fotowoltaikę jest zawierana z reguły na 29 lat. Stawka czynszu, która dzisiaj jest atrakcyjna, za kilka czy kilkanaście lat może być właściciela gruntu całkowicie niesatysfakcjonująca. W celu ograniczenia ryzyka po stronie wydzierżawiającego w umowach zamieszcza się tzw. klauzulę waloryzacyjną. Równie istotne co zamieszczenie w umowie klauzuli waloryzacyjnej jest jej prawidłowe sformułowanie. Analizując umowę nie poprzestawajmy na sprawdzeniu czy klauzula waloryzacyjna znajduje się w umowie, ale zweryfikujmy także, czy została odpowiednio sformułowana. Z praktyki analizowania umów dzierżawy gruntu pod farmy fotowoltaiczne wiem, że zapisy waloryzacyjne nie zawsze w pełni zabezpieczają interesy właściciela ziemi.

6. Ograniczenia wynikające z umowy dzierżawy gruntu pod farmę fotowoltaiczną

Umowa dzierżawy gruntu niesie za sobą istotne ograniczenia w korzystaniu z nieruchomości dla właściciela. Z reguły inwestor w okresie przed rozpoczęciem budowy zapewnia sobie prawo pełnego, swobodnego dostępu do nieruchomości. W przypadku gdy na gruncie znajdują się uprawy, wydzierżawiający powinien w umowie zabezpieczyć koszty ich ewentualnego zniszczenia przez dzierżawcę. W sytuacji, gdy na ziemi znajdują się drzewa i krzewy, inwestorzy zapewniają sobie prawo do ich usunięcia.

Należy mieć świadomość, że na wydzierżawionej nieruchomości inwestor nie tylko wznosi instalacje naziemne, ale również elementy instalacji w gruncie. Standardem jest również zapewnienie dzierżawcy możliwości utwardzania terenu celem przejazdu czy budowa dróg dojazdowych. W niektórych umowach pojawiają się zapisy dotyczące uprawnienia dzierżawcy do dokonania podziału geodezyjnego nieruchomości. Jako właściciel ziemi musisz się zastanowić czy zgadzasz się na takie zapisy w umowie dzierżawy gruntu pod farmy fotowoltaiczne.

7. Demontaż farmy fotowoltaicznej

Z uwagi na długi okres, na jaki zawierane są umowy dzierżawy, wydzierżawiający nie przykładają należytej uwagi do tego, co się stanie po jej rozwiązaniu. Jest to dużym błędem, ponieważ prędzej czy później umowa wygaśnie, a koszty usunięcia instalacji są ogromne. Kluczowe z perspektywy właściciela gruntu jest zabezpieczenie w umowie pokrycia kosztów demontażu wszystkich elementów farmy fotowoltaicznej. Pamiętajmy, że inwestorzy zapewniają sobie w umowach szerokie uprawnienia w zakresie uzyskiwania pozwoleń na budowę budynków i budowli, a właściciel gruntu po zawarciu umowy traci kontrolę nad tym, jakiego rodzaju budowle będą na gruncie wznoszone. Problem z ich rozbiórką może okazać się dużo większy niż z ich wzniesieniem.

8. Problemy występujące w umowach dzierżawy

Każda umowa mimo pozornie zbliżonej treści jest inna i niesie za sobą różne zagrożenia. Wśród najczęściej powtarzających się problemów można wskazać wątpliwości co do płatności czynszu. Wynika to z dwóch podstawowych powodów. Po pierwsze, o czym pisałam wyżej, z umowy nie wynika jasno kiedy dzierżawca będzie zobowiązany do rozpoczęcia płatności czynszu. Drugim pozornie niegroźnym zagadnieniem jest uzależnienie wysokości czynszu od wydzierżawionej powierzchni. Czynsz płatny jest od każdego wydzierżawionego hektara, jednak na etapie podpisywania umowy z reguły nie wiadomo, ile hektarów ostatecznie inwestor obejmie umową. Wynika to z faktu, że budowa farmy fotowoltaicznej wymaga z jednej strony szczegółowej analizy potencjału gruntu, a z drugiej uzyskania stosownej dokumentacji i pozwoleń. Dzierżawca może nie zgodzić się na określenie konkretnej powierzchni, ale wydzierżawiający odpowiednimi zapisami w umowie może zminimalizować ryzyko po swojej stronie i wykluczyć możliwość, że czynsz będzie niższy od pewnego poziomu.

9. Podsumowanie jak zabezpieczyć swoje interesy w umowie dzierżawę gruntu pod farmę fotowoltaiczną?

Jak widać ważnych i istotnych zagadnień, które trzeba sprawdzić w umowie dzierżawy gruntu jest wiele. Niniejszy artykuł opisuje jedynie wybrane zagadnienia, które pojawiają się w umowach i budzą wątpliwości. Każda umowa jest inna i niesie za sobą różne konsekwencje prawne. Podsumowując najważniejsze punkty z artykułu mogę poradzić by wydzierżawiający zadbał o zabezpieczenie:

  • płatności czynszu – np. poprzez kaucję
  • obciążenie dzierżawcy wszystkimi kosztami związanymi z inwestycją (w tym jej demontażem)
  • możliwości wypowiedzenia umowy nie tylko po stronie dzierżawcy, ale również wydzierżawiającego, w określonych okolicznościach.

10. 5 kroków przed podpisaniem umowy z inwestorem

  • Krok 1 - Przeczytaj dokładnie umowę
  • Krok 2 - Porównaj oferty dzierżawców
  • Krok 3 - Negocjuj! Tak samo jak dzierżawca masz prawo wprowadzać do umowy zapisy chroniące Twoje interesy
  • Krok 4 - Nie zgadzaj się na zapisy, które budzą Twoją wątpliwość i stanowią zagrożenie dla Twoich interesów
  • Krok 5 - Po wybraniu dzierżawcy i ustaleniu warunków umowy jeszcze raz ją spokojnie przeczytaj i sprawdź, czy na pewno odzwierciedla ona treść ustaleń z dzierżawcą.

Oferta kancelarii Radcy Prawnego Anny Skubiszyńskiej:

Weryfikacje umowy na fotowoltaikę i pompy ciepła

Kancelaria oferuje kompleksowe wsparcie na etapie zawierania umów z wykonawcami instalacji. Usługa obejmuje analizę treści umowy, dzięki której inwestor może zweryfikować, czy ustne obietnice wykonawcy znajdują rzeczywiste odzwierciedlenie w treści umowy. W ramach analizy informujemy klientów o zagrożeniach płynących z umowy oraz proponujemy treść alternatywnych zapisów.

Negocjacje i egzekwowanie wykonania umowy

W ofercie kancelarii znajdują się również usługi doradcze i wsparcie w rozmowach z wykonawcami instalacji. W przypadku problemów z egzekwowaniem zapisów umowy, kancelaria podejmuje w imieniu klientów kroki zmierzające do polubownego wyegzekwowania obowiązków wykonawcy. Kancelaria wspiera klientów również w przypadku problemów z uzyskaniem dotacji do OZE.

Przygotowanie i analiza umowy na dzierżawę gruntu pod farmę fotowoltaiczną

Kancelaria Radcy Prawnego Anna Skubiszyńska świadczy pomoc w przygotowaniu umowy dzierżawy jak i weryfikacji przesłanego przez klienta wzoru umowy. Wprowadzamy do umów zapisy zabezpieczające interesy klientów i pozwalające zawrzeć bezpieczną umowę dzierżawy pod farmę fotowoltaiczną.

Reprezentowanie podczas postępowania sądowego

W przypadku braku możliwości polubownego rozwiązania sporu, reprezentujemy klientów w postępowaniu przed sądem. Pomagamy wyegzekwować wykonanie obowiązków umownych oraz dochodzenie należności w ramach postępowań sądowych. Więcej informacji o postępowaniach sądowych można znaleźć tutaj.

Mediacja w sprawach OZE

Prowadzimy mediacje w sprawach dotyczących odnawialnych źródeł energii, jak również wspieramy uczestników mediacji dotyczących m.in. fotowoltaiki w roli pełnomocnika, doradzając w kwestiach prawnych. Czym jest mediacja i jakie są jej zasady można przeczytać tutaj.

Reklamacja paneli fotowoltaicznych

Choć same panele fotowoltaiczne są reklamowane jako bezawaryjne to zdarza się, że po instalacji wykrywane są usterki. Mogą one wynikać np. z błędnej instalacji czy ze złego doboru infrastruktury PV. W przypadku problemów z egzekwowaniem umowy w ramach reklamacji to zapraszam do kontaktu.

11. Izby Rolnicze przestrzegają przed pochopnym zawieraniem umów dzierżawy

KRIR (Krajowa Rada Izb Rolniczych) zwraca uwagę na nieprawidłowości przy realizacji umów na dzierżawę gruntów pod odnawialne źródła energii na terenach wiejskich, a LIR (Lubelska Izba Rolnicza) wprost przestrzega rolników przed zbyt pochopnym podpisywaniem umów na dzierżawę gruntów. W środowisku rolników zwraca się uwagę na niekorzystne zapisy we wzorcach umów dzierżawy, proponowanych przez firmy zajmujące się fotowoltaiką. Prezes Podlaskiej Izby Rolniczej zgłosił Prezesowi Krajowej Rady Izb Rolniczych problemy dotyczące zapisów w wieloletnich umowach dzierżawy pod urządzenia fotowoltaiczne. Na stronie internetowej KRIR można znaleźć zalecenie, by w każdym przypadku przed zawarciem umowy, wydzierżawiający skonsultował jej treść z prawnikiem.

12. Umowa dzierżawy gruntu pod fotowoltaikę – wzór

Czy właściciel nieruchomości, który rozważa oddanie gruntu w dzierżawę na cele farmy fotowoltaicznej powinien wyposażyć się we wzór umowy we własnym zakresie? W mojej ocenie nie ma takiej potrzeby.

Firmy, zajmujące się dzierżawą gruntów dysponują własnymi wzorami umów, które dostarczają wydzierżawiającym do podpisania. Oczywiście, bardzo często umowy te zawierają zapisy niekorzystne dla właścicieli gruntów, jednak w praktyce łatwiej będzie przeforsować zmiany konkretnych zapisów w umowie, niż całkiem inny wzór umowy.

Dzierżawcy niechęć do zmian w umowach argumentują ilością inwestycji i koniecznością ujednolicenia zapisów umownych, celem sprawnego procedowania umów. Jak jednak wynika z mojego doświadczenia, zdecydowana większość dzierżawców jest otwarta na rozmowy i wprowadzanie zmian w swoich wzorach umów. Kluczowe jest dokładne przeanalizowanie zapisów umowy przedstawionej przez dzierżawcę i wykreślenie z niej ewentualnych zapisów niekorzystnych dla właściciela.

Bardzo często konieczne jest również dodanie w umowie odpowiednich zabezpieczeń dla wydzierżawiającego. Jeśli wzór umowy dostarczony przez dzierżawcę budzi jakiekolwiek wątpliwości, warto przed podpisaniem umowy skonsultować się z prawnikiem.

13. Dlaczego umowa dzierżawy na 29 lat?

Okres, na jaki zawierana jest umowa dzierżawy na cele OZE budzi niepokój wielu właścicieli. Najczęściej pojawiającym się okresem obowiązywania w umowach dzierżawy gruntu pod farmy fotowoltaiczne jest 29 lat lub 29 lat i 11 miesięcy. Na początku często ze strony moich klientów pada pytanie: dlaczego umowa dzierżawy na 29 lat?

Jednym z powodów może być kosztowność inwestycji. Dzierżawa decydując się na budowę farmy fotowoltaicznej musi zainwestować istotną kwotę, dlatego często potrzeba lat, aby inwestycja się zwróciła i zaczęła zarabiać. Jak w każdym biznesie, inwestor chce możliwie maksymalizować zyski, a w przypadku farm fotowoltaicznych wiąże się to z dłuższym czasem ich eksploatacji.

Powszechnie przyjmuje się, że okres żywotności paneli fotowoltaicznych wynosi około 20-25 lat, zatem 29 lat powinno być optymalnym okresem na wykorzystanie potencjału instalacji. Można jednak zadać pytanie dlaczego nie wskazać dłuższego okresu np. 35 lat.

Z jednej strony pojawia się niechęć właścicieli gruntów do tak długoterminowych zobowiązań, z drugiej lęk przed zasiedzeniem. Zgodnie z kodeksem cywilnym, posiadacz nieruchomości niebędący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość w złej wierze nieprzerwanie od 30 lat i prawdopodobnie ten przepis powoduje obawy wydzierżawiających. Warto jednak wiedzieć, że aby doszło do zasiedzenia, posiadanie musi mieć samoistny charakter, co oznacza, że dzierżawca musiałby władać gruntem jak właściciel.

W przypadku dzierżawców mówimy jednak o posiadaniu zależnym (a nie samoistnym), dlatego w obecnym stanie prawnym nie ma podstaw do obawy o zasiedzenie nieruchomości przez dzierżawcę.

14. Dzierżawa ziemi pod fotowoltaikę - podsumowanie

Dzierżawa gruntu pod farmę fotowoltaiczną to z reguły zobowiązanie na 30 lat. Przy zawieraniu umowy na tak długi okres warto dokładnie przemyśleć i zabezpieczyć swoje interesy. Zdecydowanie odradzam podejmowanie decyzji pod wpływem presji czasu ze strony dzierżawców, którzy naciskają na szybkie podpisanie umowy. Należy pamiętać, że proces przygotowania inwestycji trwa wiele miesięcy, więc kilka dni czy tygodni na przeanalizowanie umowy nie powinno stanowić problemu dla dzierżawcy. W praktyce zawarcie umowy dzierżawy pod farmę fotowoltaiczną jest niemożliwe bez ryzyka po stronie wydzierżawiającego. Można jednak ryzyko to istotnie ograniczyć i zaoszczędzić sobie wielu niepotrzebnych kłopotów.

15. Współpraca przy audycie umowy dzierżawy gruntu pod fotowoltaikę

W przypadku, gdy treść proponowanej przez dzierżawcę umowy nie jest dla Ciebie jasna lub znajdują się w niej zapisy budzące Twój niepokój, zachęcam do skonsultowania treści umowy z prawnikiem. Warto pamiętać, że ewentualne negatywne konsekwencje niekorzystnych zapisów w umowie możemy ponosić przez najbliższych kilkadziesiąt lat. Zapraszam do kontaktu osoby zainteresowane zawarciem umowy dzierżawy gruntu pod fotowoltaikę oraz instalacje wodorowe. Moja kancelaria świadczy usługi dla klientów na terenie całego kraju. Jedną z moich specjalności jest analiza umów instalacji na fotowoltaikę oraz inne formy umów handlowych i konsumenckich. Jeśli poszukujesz informacji o mediacjach w OZE, zapisach w umowach na fotowoltaikę dla konsumentów to zapraszam Cię na mojego bloga. Gdy już podpisałeś umowę z inwestorem farmy fotowoltaicznej ale masz wątpliwości co do dotrzymywania zapisów w umowie to przed postępowaniem sądowym zachęcam Cię do skorzystania z mediacji. Zadzwoń 695 703 504 lub napisz mail: kancelaria@skubiszynska.pl.

Chcesz skorzystać z naszych usług, skontaktuj się z nami?

Adres kancelarii

ul. Planetarna 15b/16a

62-020 Zalasewo