Umowa o dzieło z przeniesieniem praw autorskich

Z umowy o dzieło często korzysta przedsiębiorca, freelancer. W praktyce umowa o dzieło reguluje stosunki zarówno z innymi przedsiębiorcami, jak i klientami. O umowie o dzieło można mówić z wielu perspektyw, jednak niniejszy artykuł dedykowany jest przedsiębiorcom, którzy zlecają wykonanie określonych utworów innym osobom i chcą nabyć do nich majątkowe prawa autorskie.

To, czym jest umowa o dzieło określa kodeks cywilny, zgodnie, z którym przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia. Co powinna zawierać umowa o dzieło, aby spełniać swoją funkcję i zabezpieczać interesy stron?

1. Określenie stron umowy

Na wstępie umowy wskazujemy pomiędzy kim jest zawierana. Kwestia wydawać by się mogło oczywista, jednak w praktyce zdarza się, że strony umowy wskazywane są niepoprawnie, np. w przypadku wspólników spółki cywilnej, jako stronę umowy wskazujemy wspólników, a nie tylko dane spółki cywilnej. Jako strona umowy musisz również dopilnować, aby umowa została podpisana przez uprawnionego reprezentanta.

2. Określenie dzieła

Określenie dzieła jest istotą umowy. Dzieło staraj się określić w sposób możliwie precyzyjny, aby uniknąć sporów co do tego, co wchodziło w zakres umowy. Jeśli Twoje dzieło wymaga obszernej specyfikacji, możesz dla ułatwienia ustanowić specyfikację załącznikiem do umowy.

3. Termin wykonania dzieła

Problemem, z którym spotykają się przedsiębiorcy zlecający wykonanie określonego dzieła jest opóźnienie po stronie wykonawców. Jeśli to możliwe, wskaż konkretną datę dzienną, która będzie ostatecznym terminem przekazania dzieła.

4. Wynagrodzenie i sposób jego zapłaty

Wynagrodzenie za realizację umowy to kluczowa kwestia zarówno dla zamawiającego jak i wykonawcy dzieła. W praktyce funkcjonują dwa modele wynagrodzenia: ryczałtowe i kosztorysowe. Pamiętaj, że co do zasady jeżeli umówisz się z wykonawcą na wynagrodzenie ryczałtowe, wykonawca nie może żądać podwyższenia wynagrodzenia, chociażby w czasie zawarcia umowy nie można było przewidzieć rozmiaru lub kosztów prac.

5. Dodatkowe postanowienia

Oprócz podstawowych założeń umowy o dzieło z przeniesieniem praw autorskich można określić dodatkowe warunki wykonania dzieła. W zależności od potrzeb danej umowy strony mogą przewidzieć np. kary umowne za opóźnienie w dostarczeniu dzieła, zobowiązanie do zachowania poufności czy zasady przeniesienia majątkowych praw autorskich.

Sporządzając umowę o dzieło pamiętaj, że podlega ona ogólnym zasadom sporządzania umów, jak każda inna umowa. Więcej na temat zasad zawierania umów można przeczytać w artykule “Dlaczego warto zawierać umowy na piśmie” na moim blogu.

Czy każda umowa o dzieło musi zawierać postanowienia o przeniesieniu majątkowych praw autorskich? Nie. Czasami zamawiający nie jest zainteresowany ich nabyciem a czasami dzieło będące przedmiotem umowy nie jest utworem w rozumieniu ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Warto w tym miejscu wyjaśnić, że przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia.

Umowa o dzieło może zatem dotyczyć również dzieł, które nie są utworami. Dla przykładu, jeśli przedmiotem umowy o dzieło jest wykonanie montażu paneli podłogowych, to nie powstaje utwór, do którego przysługują autorskie prawa majątkowe, jednak nadal mówimy o dziele.

W praktyce powstaje wiele sporów, czy dane dzieło można zakwalifikować jako utwór. Bywa, że w zależności od okoliczności konkretnej sprawy, taki sam rodzaj dzieła może zostać zakwalifikowany raz jako utwór a innym razem nie. Takim przykładem może być dokumentacja techniczna. Zgodnie z orzecznictwem sądów, nie jest utworem w rozumieniu prawa autorskiego opracowanie stanowiące jedynie zastosowanie wiedzy technicznej, jeżeli jego treść jest z góry zdeterminowana obiektywnymi warunkami i wymaganiami technicznymi oraz charakterem rozwiązywanego zadania technicznego. Warunkiem przyznania dokumentacji technicznej ochrony autorskoprawnej jest to, aby charakteryzowała się specyficznymi elementami, wyrażającymi się w sposobie doboru i prezentacji danych oraz ich interpretacji, a także w formie osobistego ich ujęcia.

Na wstępie warto zaznaczyć, że nie ma obowiązku regulowania przeniesienia praw autorskich w umowie o dzieło. Możesz odrębnie zawrzeć umowę o dzieło a dodatkowo umowę o przeniesienie majątkowych praw autorskich. W praktyce nie jest to powszechne rozwiązanie, ponieważ z reguły strony chcą w jednym dokumencie uregulować całość praw i obowiązków. Jeśli decydujesz się na umowę o dzieło z przeniesieniem majątkowym praw autorskich musisz taka umowę zawrzeć na piśmie. W przeciwnym razie, przeniesienie majątkowych praw autorskich nie będzie skuteczne. Sama umowa o dzieło nie wymaga formy pisemnej, jednak swoim klientom polecam zawieranie umów na piśmie. Przy odpowiednim ich projektowaniu, możemy uniknąć wielu potencjalnych sporów i postępowań sądowych.

Decydując się na zawarcie umowy regulującej przeniesienie majątkowych praw autorskich musisz pamiętać o prawidłowym określeniu pól eksploatacji. Czym są pola eksploatacji? Wskazując pola eksploatacji wskazujesz po prostu sposoby korzystania z danego utworu. Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych określa przykładowe pola eksploatacji, wskazując na:

1) utrwalanie i zwielokrotnianie utworu - wytwarzanie określoną techniką egzemplarzy utworu, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;

2) obrót oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono - wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy;

3) rozpowszechnianie utworu w sposób inny niż określony w pkt 2 - publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym.

W interesie stron jest możliwie precyzyjne określenie pól eksploatacji, jakie obejmuje umowa. Jeśli określony sposób korzystania z utworu nie znajdzie się w umowie, zamawiający nie będzie mógł korzystać z utworu na tym polu.

Dodatkowo jeśli jako zamawiający chcesz uzyskać uprawnienie do wprowadzania zmian w utworze we własnym zakresie, powinieneś zadbać o przeniesienie praw zależnych do utworu.

Zawierając umowę o dzieło, która reguluje przeniesienie praw autorskich warto zwrócić uwagę na obszary, które są dla nas istotne. Poniżej znajdziesz 4 punkty, na które najczęściej zwracają uwagę moi klienci przy tworzeniu tego typu umów.

1. Zastanów się do czego chcesz wykorzystywać utwór i opisz wszystkie potrzebne pola eksploatacji w umowie.

2. Jeśli chce modyfikować utwór we własnym zakresie, zadbaj o przeniesienie praw zależnych.

3. Określając wynagrodzenie zaznacz, że obejmuje one przeniesienie praw autorskich na zasadach określonych w umowie.

4. Odbierz od wykonawcy oświadczenia o przysługujących mu do utworów prawach autorskich.

W praktyce zawarcie umowy o dzieło z przeniesieniem majątkowych praw autorskich wymaga zadbania o szczegóły i dobrego przemyślenia tematu. Jeśli chcesz skorzystać ze wsparcia kancelarii w sporządzeniu lub weryfikacji umowy, zapraszam do zapoznania się z ofertą kancelarii w zakresie ochrony własności intelektualnej i prawnej.

Przygotowanie adekwatnej do potrzeb danego przedsiębiorcy umowy bywa dla osób prowadzących własny biznes wyzwaniem. Z uwagi na obowiązujące przepisy i często ich niejasną wykładnię, warto przed podpisaniem umowy o dzieło z przeniesieniem praw autorskich dobrze zapoznać się z tematem i jego specyfiką. Jeśli jesteś zainteresowany ofertą kancelarii zapraszam do kontaktu: kancelaria@skubiszynska.pl lub telefonicznie: +48 695 703 504.